HMAKHAWSANG ZUN PHUR

PAFA PAHNIH :

Pu Khara chu afapa nen chauha khawsa anni a.Mizopa ve tak mai anni a,hmanlai Mizo nun mawl mang tê in an nung a,ei leh in tihlohah chuan an hautak lemlo hle a.Khawvel finna in a khawih buai lova,eng dangmah lungkham lovin,khawvela an neih chhun liau liau an In te reuh tê ah chuan lungawi takin an khawsa dun ve rak rak thin a ni.

Pu Khara chu putar tawh tak nimahse a thawhrim thinna avangin a kum zát ai mahin alang upa a,a sam leh a khabe hmul tlemte te chu anvar vo tawh a.Pa te takte nimahse a phawkphaw hraw hle thung a.Mihlim kalsual kanti dawn nge mihlim awm tha duhlo kan ti zawk dawn? Kohhran reng reng hi a do tlat mai a,a phur chang changin Pathian thusawiin kawtlaiahte a au leh chiam chiam mai thin a.Tumah erawh chuan an ûksâk ngai lem hlei lova,ani pawhin a sim duh bik chuang heklo!

Pu Khara fapa pawh chu amah ang taka pa te takte tho a ni a.Mahse,pa pianthiam tak mai a ni thung a,pa dar pharh hlai tha tak leh sek phiar deuh fat mai hi a ni a.Han en reng reng pawha chak tih hriat reng reng hi a ni a,Pa hmai fai tak a nilova,avun rawng dum tak chuan ati nelawmlo zual hle a.Tharuma nuai tur pawhin zuamawmlo tak tur hi a ni ve a.Mahse,vanduai thlak tak maiin kâwng nâ benvawn anei tlat mai a,aduh ang pawhin ache hlei theilova,akhawng em em ringawt mai a ni.

A pa,putar hautaklo tak pawh chu a châwm tha hlei theilo a ni mai a,Chutiang taka harsatna in atlak buak si ah chuan Khawtlang tangrual chuan an chênna tur tawk lek,In ansak sak a,chutah chuan lungawi takin an lei eden chu an hmang ve mêk a ni.

NUNGCHATE TAN INRÂLRINNA DÂR:

Khawtlang tangrualin duhsak taka an In khâwr sak pawh chu rei luah lohvin Pu Khára chu a boralta mai a.A Fapa chuan mahni a khawsak azir ve mai angai dawn a ni.A nihna takah chuan apa nena tangrualin an eikhawp an thawk chhuak thei ngawr ngawr kha a nisi a,atan chuan thim thuah tam tak tawn tlang ala ngai ngei dawn niin alang a ni.Hna tak tak thawk theilo mahse chaw tak tak chu a eive reng angaisi a,a eiman chu apekve ngei angai dawn a ni.

Pa mawlmang ve tak a ni a,eizawn dan kawng pawh tam tak a hrelo,a thiam em em leh atuina zawng tak mai Sa thang kam leh Sa/sava veh mai chu a rilruk ta,atan thlan tur dang a awm chuang lova,atulnain anawr lui tlat bawksi a,nuam ti em em a athawh mai angai dawn a ni tih pawh chiang takin a hreve a ni.Chutiang tur pawh chuan a inbuatsaih tanta thuai a.

Chu a inpuahchahna chu nungchate tan chuan Khawvel indopui pathumna rapthlak tur zia ansawi ai pawhin a nep bik chuanglo ang.A hria apiang tan chuan 'inrâlrinna dâr' vuak nghal mai chi a ni a.Mahse,chutiang chu athleng dawn hauh silo!

Nungchate humhalh apawimawh leh atul ziate chu ahria a,department,yma,mipui leh mimal angte a nasa taka tan anlâk ziate pawh ahrechiang ve em em a.Mahse,atulna in a nan tawh hrim avang in eizawn dan dang hre bawk silo chu humhalh tlat chunga asuat tho angai dawnsi a ni.

Tichuan,Sa veh leh sa thang kam chuan kawla nichhuak chhiarin aliamta tlut tlut mai a.Chumi hmang chuan a fairel bel chu ati khat ve mai thin a ni.Taima tak leh lungawi taka athawhrimna chuan Hausakna tlang dangah a chuan kaitir ta thuai a.

LUNGAWINA KHAWVEL:

Nia,a eizawnna kawng kan sawina lamah nungchate ràl lian ni hial awmin lang mahse,nungchate râllian chu ani tak tak em?A chenna In ah hian han chuangkai dawn chhin ang hmiang..!

A In te takte ah chuan lût/chhuak an awm deuh reng avangin kawngkhar kik in awmzia a nei tamlo hle a;Chuvangin,pawt hawng nghal chawr mai ang che!

Inchhung chu alo thim ruih anga,kawngka i pen luh rual chuan engemaw thla zapri i hre nghal anga,mahse hlau miah suh ang che.Reilote nghak det la,Inchhung pawh chu i hmu fiah ve kuar kuar anga,nichin lawka ri phurh i hriat pawh kha Zarpui lian zet mai a ni tih i hre tawh ang!

Khanchhuk inkham ruah chunga Mu ringaldang fu thiang rualte chu i thil hmuh hmasak pawl a ni maithei a ni.Nupa annih ngei pawh i ring anga,mahse,anni hranlo a ni tih hi ka han hrilhru ang che.

Chung,Mu pahnihte chuan thil che vel reng reng reng reng chu hmuh hmaih hlau takin uluk em em in an thlek hrek hrek ang,fimkhur takin an hawi vel ruai a ni tih i hmu ngei ang..!

Hmanhmawhlo takin inherla,kawmchar lamah han chuang chhuak leh teh.. Arbawm hlui tawh tak tak alo inhung tlar dul anga,a khawimaw ber chungah chuan khawhar hmel em em in Chhimbuk mal alo fu ruk ruk anga,iva hmuh ve meuh chuan chiang takin alo chhiarchhuak tawh ang che tih hrilh hran ngai lova i hriatthiam ve mai ka ring..!

Nungchate râl ni a ilo hriat thin In ah chutiang chu i hmuh tak fur si ah chuan mak iti rilru neuh neuh tawh ang.Tichuan,inchhung lamah lût lehla,a mutna pindan puanzar chu han keu dêk dek teh le!Thawm ineih dawn chuan fimkhur viau ang che.Kêlpa tuai dum tha zet mai arawn lîm chhuak zawr dawn a,i insut tir palh hlauh ange.Kum zabi 16 na lai daih tawha Kêl atanga an thil hmuhchhuah,Coffee hian khawlumah minti vawt theia,khawvawtah minti lum thei a ni tih Arab pa in a hmuh chhuah avanga ngaisanga vulh a ni hranlo a ni awm e!!!

II

 Ran-te hi engti kawng zawng pawh a angainat em em vang niin alang zawk a ni.

A mutna khum lu hrui thlunah chuan inthlahrun hmel em em in Th*ro alo fu ràk ràk anga,ngawi rengin alo melh hrek hrek ngam chauh ang che.Chutianga Sava ze inanglo tak takte,ran inngeihlo tak takte pawh chu buaina nei miahlovin inlungrual em em in avulh ho dual dual thei tlat a ni.Chutiang a ran khawite chu a chhungkaw neih chhunte anni mai a,Khawvelah hian tudang an ngai biklo,he khawvel lungngaihna leh tahna ram kan tih thin hi atan chuan 'Lungawina Khawvel' zawk a ni.

HAUSAKNA TLANG DANG:

Tuk leh zana a ei bawlna ber 'Tapchhak' lamah inherla reilote pawh thut hmun han remve phawt mai teh le! I thut rual rualin,thenawmnu'n, "Ka va ning zozai tak em! Sahbon a awm leh tawhlo,.thenawmpa chepate hi ka kham hluah hluah tawh a ni,anpu bo leh tawh a ni ang..." atih bawng bawng ri i hre maithei a,mak itih deuh avangin amah chu i en zawk maithei bawka.Mahse,thenawmnu tawng chu a engah mah athawklo aniang tih maiturin adanglam eihlo tih i hre nghal anga,ngaiah aneih tawh anih iring thiam nghal mai ang.

Thlasik khawvawh lai anih chuan meilum chu han hnaih deuhla,meiluma kut hem ar ar pahin 'raphnuai' te chu han thlek kual mah teh!! Sa rep tlawrh tha tak tak ihmu nual anga,a thente phei chuan i chil ati pút ngei ang."Eng sate nge?" tia i zawhna chu chhanna i hmu mumal dawn lova,ngai thutak vak duh suh ang che..Raphnuaia tûl dum tak takah te chuan thil tam tak a inkhai bawk fer fur i hmu bawk ang.Chungte chu Savawm mît te,sakuh pumpuite,saphai thaute leh sarep ni awm tak tak fip leh dum tak takte anni a.

Tlêmin han melh sâng leh deuhla Chepa leh sazu thil pawh thau tha em em mai inkhai tlar dal ihmu ang a.Mahse,eng duhthu mah i sàm hmain a sir chiaha Sava hrang hrang inkhai tlar dal mai leh an thâu êm avanga tlawrh hlep hlep maite chuan i mit alo la sawn thuai ang,chu zet chuan nang mi insum thei ber pawh chil alem tir khalh khalh ngei ang che.

I thutna sir lawka,Chhuar lianpui leh hnawk nuai mai si chu hriat chian tuma in en vêl peihlo anih pawhin hmuhnawm thlira thlir tum tal pawhin han ching let chhinve reng reng teh le!Atam ber chu thang siamna hmanrua a ni tih i hre thei anga,han hai let deuh hlek la,.. Rûl kâwrrote,Satel káwrte,Saphu kâwrte,Vahrit kete,ramar kete,Sa luro leh ramsa tin ni awm tak takte pawh i haichhuak ngei dawn a!Mahse,mak tiin zawt kher duh suh ang che..a chhan chu, chutiang zozai Sa leh Savate atihhlum dàn chanchin chu chawei thulh thak pawhin a hrilh peih dawn che a ni.

He khawvel lungngaihna leh buaina ram kan tih thinah hian ani chu a lungawi em em a,anihna a hrechianga,a dinhmunah alungawi em em a ni.Sa chhia leh ei tlak pawha kan ngaihloh(mi tam zawkin) thlengin lungawi leh tuiti takin a ei thei zela,athangahte chuan eng sa pawh tâng/âwk sela alungawi thiam em em mai zel a."A petu tan pawh pêk châkawm tak tur anih hi.."te kan ti fiamthu thin a.

Tin,Sa therhlo tete te pawh nise asa puah reng rengah paih a nei tlem em em thin a.Tawllawt sava ke thlengin a ei thei zel a ni.Chepa rîl leh Sa kawchhungte hi atui tihzawng takte anni nghe nghe a.

Hetiang taka sa duh leh ngaina hi mak ila tilo pawh a ni maithei!! Mahse,a ramvah hawn paha, zanriah hmeh atana 'Kawngkawrawi' a ak haw dul thin chu mak iti ve tawh ngei ngei ang.Amah leh A chênna In chu ihre chiang thawkhat hle tawha,i neihloh thil tamtak aneihzia i hmu anga,tlang dang atanga thlir chuan a Hausak zia i hmu thiam mai ang!

NUNGCHATE THIAN

Heti taka nungchate suattu leh ti ràlti em emtu hi nimahse lehlamah chuan a duat leh thei êm êm lawisi a,a sa hawn thin tha deuhte suma a chantir pawhin heng aranvulh leh khawite hi an eiduh zawng tak tur thil aleisak ve ziah thin a ni.Hetiang taka a duat thiam leh lawisi avang pawh hian a ni ang,eng rannung leh rante hian an nêl hma em em zel mai a,a khawiin a vulh ngam zung zung zel mai a.Chepa leh Thuro thlengin a khawi ngam a,ran inhal tak takte,sava inngeihlo taktak te thlengin inlungrual tak maia a enkawl thei tlat hi chu thilmak ve tak a ni.

Amah hi Mizopa ve tak anih avangin atlawmngaia,arilru pawh athain a zau em em a.A In pawh hi thalai leh pa ho mai bakah an ranvulhte thlenga chênkhawmna a ni a.

Heng a ran khawite hi a chhungkaw neihchhunte annihve miau avangin a ei ang apiang ape ve a.Chaw eise an ei ho dual duala,eng ran leh mihring pawhin a chaw thleng ei pui sela a thinrim ngailo hrim hrim..

Midangte leh a ran khawite tan chuan a neihve chhun engmah a ui ngailova,a ei ai pawh pe duh zel mi a ni.Nei chuang silo,neìh chhun ren chuang bawk silo;Mahse,nghei ngai bik chuang miahlo a ni.A thil chîn thalo tak mai Nungcha te suat leh Zu in chu 'Khuareiah ala bansan ve mai chêk ang...' kan ti thin !

Kum zabi 20 hnu lamah pawh Mizopa dik tak(tuman lo ngaikawilo se..) mai,Mizo tlawmngaìhna leh Mizo nun ngaisanga vawng tlattu 'HMAKHAWSÂNG ZÛN PHUR' kan lo la awm reng mai hi,kawng lehlama ngaihtuah chuan alawmawm ve hranpa hrim hrimin ka hre thin...!

(PhoeniX)