HIV CHUNGCHANG A HRIATTUR PAWIMAWHTE



Human – mi tu pawh, mipa leh hmeichhia, naupang leh kum bi thliah bik emaw, hnam

bing emaw pawh awm lovin.

Immunodeficiency – mihring taksa a natna dotu tih chak loh leh tihchhiat.

Virus- natna hrik te tak te, mihring taksa chhunga chak taka inthlah pung thei.

Acquired- Kan pianpui ni lo/Kan dawn chawp

Immuno Deficiency-Taksa a natna dotu lo chaklo emaw, natna do let thei lo.

Syndrome- Natna in belhkhawm te.


HIV hi engtianga inkaichhawn theih nge?

HIV hrik hi heng taksa tuihnang/tuirilah te hian an awm tam ber a, heng atang hian a kai chhawn pawh a awlsam ber a ni.

* Thisen
* Mipa chi
* Hmeichhe serh tui
* Hnute tui


HIV inkaidarhna te: 

Inpawlna atangin:

Khawvel pumpuiah inpawlna atangin HIV hi a darh nasa ber a. Inpawlna reng reng ah(oral, anal, vaginal) HIV hrik awm tamna tuihnang kha a kawppui taksaa a luhin HIV kha a kai thei a ni. Hei hi vuna hliam, pan leh kak mita hmuh tham mang loh atangin pawhin a ni thei.

Sexually Transmitted Infections:

Inpawlna atanga kai chi natna (STI) vei te hian HIV an kai awlsam bik a, HIV positive STI nei bawk ten midang an kai awlsam bik bawk. STI hian HIV kai theihna hi vawi thum atanga vawi nga velin a tisang sawt a ni.

Hei hi a chhan pahnih a awm a:

* Miin STI a neih chuan a vunah lawng, kak leh hliamte a awm thin a, hei hian HIV taksa a awlsam taka luhna a siam avangin.
* HIV positive STI neite hian an serh atanga chhuak tuihnang ah HIV hrik an pai tam bik thin avangin.


Thisen thianghlim lo dawn atangin:

Thisen thianghlim lo (HIV hrik awmna) dawnin HIV hi a kai theih bawk. Tunlaiah chuan ram tam zawkah thisente damlo hnena pek turte uluk taka test ani tlang pui tawh a, hei hian nasa takin thisen thianghlim lo dawn atanga HIV inkai a tih tlem phah a ni.

Inchiuna hmanrua thianghlim lo intawm atangin:

Inchiuna hriau leh hmanrua hriam dang vun tipawp theite (drug inchiuna atan a hman, damdawi ina inchiuna, tattoo atan hmanrua, bengverhna, hmulmehna a ni emaw)HIV positive hman hnuah tih thianghlim lohva hman leh a nihin HIV a kai theih bawk.

Nu atangin naute ah:

HIV positive nuin a nauteah a kai chhawng thei bawk. Naute hian a nuin a pai laiin emaw, a lo piang tur an chhar laiin emaw, a nu hnute tui a hnek atangin emaw a kai thei bawk. Damdawi hman anih loh chuan naute 15-30% te hian an nute atangin HIV hrik an kai thei a ni.

HIV in kaidarh dan chungchanga kan hriat sual fo te:

Heng atang te hian HIV a kai theih loh:

* HIV positive te nena inkhat a chen ho in.
* Infawhna atangin ( ka chhungah hliam, kak, thisen chhuah theihna a awm loh chuan)
* In chibai, inkuah, infiamna (sports) atangin
* HIV positive siam eitur atangin
* Thosi leh rannung seh atangin
* Chaw eina fian, no, thleng intawm atangin
* Zun leh ek atangin
* Chil, mittui, thlan atangin

First Aid Precautions:

Accident leh rikrum thilah hliam tuar leh tanpui ngai an awmin a theih hram chuan hengte hi hriat reng a tha:

Thisen emaw, taksa atanga chhuak tuihnang khawih a ngai dawn anih chuan:

* Kutkawr( gloves) hmana, hman zawha fel taka paihbo thin tur a ni
* Hliam leh kak i taksa a awm chuan midang bawihsawm hmain tuam/khuh hmasak a tha.
* Taksa khawi laiah emaw thisen, tuihnangte a lo kai palh chuan silfai thuai a tha.
* Inchhung leh hmun dangah thisen emaw kai palh a lo awm chuan bleach hmanga silfai mai tur.
* Hliam bawihsawmna atana hmanrua hmante tuisoah minute 20 vel chiahin HIV hrik te an thi thei.

Hriat atana tha dang te:

* Hmulmehna (Razor blade) chi te inhman tawm mai mai loh tur.
* Toothbrush, personal hygiene items leh medication (inhaler etc) te intawm loh tur.

Engvangin nge HIV test a pawimawh?

HIV test hi thil namai a ni lova, tihdamna awm lo natna vei tih inhriat chu tumahin an chakin a rinawm awm lo ve. Hei bakah hian midangin an lo hriat ve palh hlauh phei chuan endawng leh hmuhsit mai hmabak ni a inngaihna pawh a awm thei ang.

Amaherawhchu, inrinhlehna nei reng chung si a HIV test tih si loh chuan rilru nuam lo leh ngaihthalo takin a awm reng theih HIV positive nih inhriat hma hian tangkaina tam tak a nei ve thei. 

HIV positive nih inhre hmate hi a inhre tlaite aiin an dam rei duh tlangpui. A chhan ber ni a lang chu, miin HIV positive a ni tih a lo inhriat chuan a nun fimkhur zawkin a hmang thei a, ei leh in tur chungchangah te, natna laka invenhim leh inenkawl chungchangah te, rilru lam leh thlarau lama harsatna awm theiah te pawh midang tanpuina te zawngin a lo inbuatsaih thei bawk. Hengte avang hian hrisel takin hun rei tak chhung a dam phah thei a ni.

Tin, HIV positive nih a inhriat chuan midang kai lo turin fimkhur nachang a hria ang a, midangte hnenah HIV a darh zel loh nan hei hi a pawimawh hle a ni.

HIV damdawi leh enkawlna:

Tun thleng hian HIV laka invenna emaw tihdamna tur damdawi hmuh chhuah a la ni lo.

ARV (Antiretroviral drug) hi HIV positive te enkawlna atana damdawi tha ber leh hman tlak ber a la ni rih a ni. ARV hian HIV hrik te a thatin a ti rem vek thei lova, a intlah pung chak lutuk tur erawh a veng thei a ni. ARV hi a tangkaiin HIV positive pawh mi hrisel pangngai dangte angin, natna lian tham nei lovin kum rei tak tak a dam tir thei a ni.

ARV leh damdawi piah lama HIV positive te tana pawimawh ber pakhat chu rilru a hahdamna leh beiseina nung hi a ni. HIV positive te hian tisa, rilru leh thlarau lamah harsatna an nei nasain, hriatthiamna leh hmangaihngna an mamawh em em a ni. Lal Isua hnungzuitute hian kan unaute, kan thenawm khawvengte tanpuina kawngah hian mawhphurhna kan neih theuh a ni tih i inhre thar leh ang u. Rorelna ni ah, kan Pathianin, “Tih tak meuhvin ka hrilh a che u. Heng mi te berte zinga mi pakhat chunga in ti lo chu ka chunga ti lo in ni,” min ti palh hlauh ang e!

Comments

Unknown said…
Mipa hian sex hman ațang hian kai theihna chance asang em?
Unknown said…
Naute enkawl atrang hian engtin kai chhawn theih dan

Popular posts from this blog

SEX VIDEO